Topraklama Direnci Ölçümü
Bir tesis ister sanayi işletmesi olsun isterse bir ofis binası, topraklama ölçümü her zaman kritik bir unsurdur. Çünkü topraklama, elektrik sisteminin güvenliği ve sağlığı hakkında doğrudan bilgi verir. Bu nedenle her işletmede düzenli aralıklarla kontrol edilmesi gerekir.
Zaman içerisinde topraklama tesisatının direnç değerleri değişebilir. Böyle bir durumda akım ve gerilim değerleri güvenli sınırların üzerine çıkarak risk oluşturur. Ayrıca sağlıklı bir topraklama, elektrik sistemlerindeki koruma cihazlarının doğru şekilde çalışmasını sağlar. Kaçak akım rölesi, parafudr, sigorta ve şalter gibi koruma elemanlarının doğru zamanda devreye girebilmesi için uygun bir topraklama sistemi zorunludur.
Ölçüm Periyotları
Topraklama sisteminin performansı ve güvenliği düzenli ölçümlerle takip edilmelidir. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından hazırlanan ve 21.08.2001 tarihli, 24500 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği Ek-P, farklı tesis türleri için kontrol sürelerini belirlemiştir:
- Elektrik üretim, iletim ve dağıtım tesisleri → 2 yılda bir
- Enerji nakil ve dağıtım hatları → 5 yılda bir
- Sanayi tesisleri ve iş merkezleri → yılda bir
- Diğer topraklama tesisleri kontrolleri → 2 yılda bir
- Sabit işletme elemanları → yılda bir
- Taşınabilir işletme elemanları → 6 ayda bir
- Yanıcı, patlayıcı veya ıslak ortamlarda faaliyet gösteren işletmeler → en fazla yılda bir
Neden Ölçülmelidir?
Topraklama, elektrik tesisatının güvenlik temeli sayılır. Temel ne kadar güçlü olursa işletmenin elektriksel güvenliği de o kadar artar. Çalışanların korunması, iş güvenliği, koruma elemanlarının görevini yerine getirmesi ve elektriksel arızaların önlenmesi için düzenli topraklama ölçümleri zorunludur.
Nasıl Yapılır?
Topraklama ölçümü, ilgili yönetmelikte belirtilen adımlar doğrultusunda yapılır ve raporlanır. Bu süreçte:
- • Görsel kontroller yapılır.
- • Koruma iletkenlerinin bağlantıları incelenir.
- • Tesisin yalıtım direnci ölçülür.
- • Toprak direnci belirlenir.
Kullanılacak ölçüm cihazının kalibrasyonu ve uygunluğu kontrol edilir. Ölçüm yapılacak tesis ya da fabrikanın mevcut topraklama düzeni de önceden gözden geçirilmelidir.
Ölçüm Raporunda Yer Alması Gerekenler
Topraklama ölçüm raporu, yapılan ölçümler sonucunda mevzuata uygunluk durumunu gösteren resmi bir belgedir. Yeterliliği olmayan kişilerin hazırladığı raporlar geçerli sayılmaz ve güvenilir sonuç vermez.
Bir raporda bulunması gereken bilgiler:
- • Ölçümü talep eden kurum ve ölçümü gerçekleştiren kişiler,
- • Ölçüm tarihi ve bu tarihteki toprak yapısı,
- • Tesisle ilgili detaylı bilgiler,
- • Ölçümde kullanılan cihazın marka, model ve kalibrasyon bilgileri,
- • Ölçüm sonuçları ve karşılaştırma değerleri,
- • Eğer sonuçlar uygun değilse yapılması gereken düzeltici işlemler.